OSI ( Open Systems Interconnection ) modeli ISO ( International Organization for Standardization ) tarafından geliştirilen, günümüzde data haberleşmesini açıklayan, 7 katmandan oluşan bir modeldir. Günümüzde internet haberleşmesinde TCP/IP kullanırken “Data” haberleşmesini açıklamak için “OSI Referans Modelini” kullanıyoruz.
“OSI Referans Modeli” katmanlı bir yapıya sahip olduğu için data haberleşmesinin anlaşılması bu modelle daha kolaydır.
“OSI Referans Modeli” katmanları aşağıdaki gibidir. Her katmanın kendine özgü özellikleri vardır. Yukarıdan aşağıya inildikçe pakete belirli özellikler eklenir.
Katmanların özellikleri aşağıdaki gibidir.
7- Application : Uygulama katmanı, süreçler arası iletişim için kullanılan protokolleri içerir. Son kullanıcıya arayüz sağlar. Örneğin web tarayıcısını açıp “google.com” açılması örnek verilebilir.
6- Presentation: Uygulama katmanı hizmetleri arasında aktarılan verilerin ortak temsilini sağlar. Data iletim biçimi belirlenir. Datanın şifrelenip şifrelenmeyeceği hangi formatta gideceği gibi bilgiler burada belirlenir. ( “jpeg”,”gif”,”gzip”,”zip”)
5- Session : Sunum katmanına ve veri alışverişini yönetmeye yönelik hizmetler sağlar. Sunucu ile istemci arasındaki oturum yönetimini sağlar. Örneğin 500mb bir dosya transfer ediyoruz. İlk 300mb kopyalandıktan sonra 10 saniyelik bir ağ iletişim problemi yaşadık. Ardından bu problem çözüldüğünde transfer işlemi 300mb den devam edecektir. Bunu sağlayan katman “Session” katmanıdır. Bir diğer örnek de herhangi bir sosyal medya uygulamasına login olduğumuzu varsayalım. Örneğin “Facebook”, login işleminden belirli bir süre sonra hesaptan çıkış yapmadan, sadece sekmeyi kapattık. Ardından daha sonra tekrar “Facebook” adresine gittiğimizde, bizden herhangi bir login bilgisi istemeden giriş yapmamızı sağlayacak çünkü “Session” katmanı sayesinde oturum bilgilerimiz korundu.
4- Transport : Bireysel iletişimler için verileri bölümlere ayırmak, aktarmak ve yeniden birleştirmek için hizmetleri tanımları. Bu katmanda “seq.number”,”ack.number”,”source port”,”dest.port” gibi bilgiler eklenir.
“seq.no” : Bu katmandan paketler parçalara ayrılır. Her bir parçaya sıra numarası verilir.
“ack.no” : Bu bilgi sunucu tarafından gönderilir. Mesela paketlere sıra numarası verilmişti. Sunucu bize “Ben 1 numaralı paketi aldım… 2 numaralı paketi gönder… 2 numaralı paketi aldım… 3 numaralı paketi gönder…” bilgisini gönderir. Böylece herhangi bir paket yolda bozulduğu zaman “TCP” eksik paketleri bu şekilde tekrar iletir.
“dest.port”: Hedef port numarasıdır. Hedeften aldığımız hizmete göre değişkenlik gösterir. Örneğin bir web sunucusuna bağlanıyorsak, 80 veya 443 portlarını kullanırız.
“source.port”: Kaynak port numarasıdır. 65535 porttan herhangi birisi hizmet almak için açılır. Örneğin 8081 port açılabilir.
3- Network : Ağ üzerinde bireysel veri parçalarının alışverişi için hizmetler sağlar. Kaynak IP adresi ve Hedef IP adresi eklenir. Bu başlık paketin gittiği yol boyunca değişmez. Router’lar 3. katman cihazları olduğu için “Routing Table” kontrol ederek yol seçimini bu katmandaki “Hedef IP” adresine göre belirlerler. Sunucu da bize tekrar cevap döndüğünde “Kaynak IP” adresini kullanarak cevapları bize iletir.
2- Data Link : Veri çerçevelerini ortak bir ortam üzerinden değiş tokuş etme yöntemlerini açıklar. Bu katmanda ( ethernet, WIFI kullanılıyorsa ) Hedef MAC ve Kaynak MAC adresleri eklenir. Ayrıca Hata Kontrol bilgisi de eklenmektedir. Bu katman WAN ve LAN haberleşmesi için ayrı protokoller alır. Örneğin LAN haberleşmesinde ethernet veya wifi olabilir. Bunlarda MAC adresleri eklenir. Ancak WAN haberleşmesi ise bu katmanda PPP,HDLC,Frame Relay gibi protokoller kullanılacaktır. Bu protokollerde MAC adresi kullanılmaz. Ama hepsinin ortak özelliği hata kontrolü yapmalarıdır. Kısaca bu katman paketin gittiği yol boyunca birçok kez değişecektir.
1- Physical : Fiziksel bağlantıları etkinleştirme, sürdürme ve devre dışı bırakma araçlarını açıklar. Bitlerin iletiminin gerçekleştiği katmandır.
OSI Referans Modeli TCP/IP ile karşılaştırıldığında aşağıdaki gibidir.
Encapsulation: Kapsülleme, yukarıdan aşağıya bir süreçtir. Yukarıdaki düzey, sürecini gerçekleştirir. ve ardından onu modeli bir sonraki düzeyine geçirir. Bu işlem, bit akışı olarak gönderilene kadar her katman tarafından tekrarlanır.
De-Encapsulation : Aşağıdan yukarıya doğru ilerlerken kapsüller kaldırılır. Bir katman işlemini tamamladığına, bu katman başlığını çıkarır ve işlenmek üzere bir sonraki düzeye geçirir. Bu, uygulamanın işleyebileceği bir veri akışı olana kadar her katmanda tekrarlanır.
PDU ( Protocol Data Unit ) : Her katmanda pakete verilen isimdir.
İsterseniz bu konu ile ilgili hazırlamış olduğum videoyu aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz.
Daha fazla bilgisayar ağları içeriği için takipte kalın…
Mutluluğu tatmanın tek çaresi, onu paylaşmaktır.
Byron
Bir yanıt bırakın