Ağ Topolojileri bir ağın yapısını anlamak için çok önemlidir. Topolojileri inceleyerek ağın nasıl çalıştığını, altyapısını, ağda bulunan cihazları, ağda bir sorun varsa sorunun nereden kaynaklandığı gibi malumat edinebiliriz.
İki farklı topolojimiz bulunmaktadır;
Fiziksel Topoloji: Fiziksel bağlantıların ve cihazların birbirlerine nasıl bağlandığını gösterir. Örneğin cihazların konumu, sunucuların hangi odada bulunduğu gibi bilgileri fiziksel topolojiye bakarak öğrenebiliriz.
Mantıksal Topoloji: Cihazların konumundan ziyade, cihazların IP bilgileri, hangi ağda bulunduğu gibi bilgiler bu topolojide yer alır. Örneğin ağdaki sunucuların hangi IP bloğunda yer aldığı gibi bilgileri görmemizi sağlar.
Bunların dışında LAN( Local Area Network ) ve WAN( Wide Area Network ) olmak üzere iki farklı topoloji türü daha bulunmaktadır. Bu topolojilere başlamadan önce LAN ve WAN ağlarının ne olduğunu açıklayalım.
LAN = ( Local Area Network ) Aynı konumda yer alan ağlardır. Bir işletmenin kullandığı ağı örnek verebiliriz.
WAN = ( Wide Area Network ) LAN ağlarını birbirine bağlayan ağlardır. ISP ( Internet Service Provider ) tarafından yönetilir. Örneğin İstanbul ve Ankara’da şubeleri bulunan işletmenin, bu iki LAN ağını birbirine bağlandığında WAN ağı sağlanmış olacaktır.
LAN Topolojileri :
- Bus
- Ring
- Star
- Extended Star
Bus Topoloji: Ethernet ilk çıktığı zamanlarda cihazlar birbirlerine koaksiyel kablo ve BNC uçlu konnektörler ile bağlanmaktaydı. Bus Topoloji ile haberleşme 10 Mbps hızında haberleşme sağlanıyordu. Tek bir iletim hattı olduğu için ağda “Collision( Çarpışma )” oluşuyordu. Çarpışmayı önlemek için de CSMA/CD algoritması kullanılıyordu. Bu algoritmaya aşağıdaki şekilde çalışıyor.
- Hattı dinle, hat doluysa bekle, hat boşsa frame i ilet
- Frame iletirken collision tespit edersen, frame iletimini durdur.
- JAM sinyali yolla ( Ağdaki diğer cihazlara ağda collision olduğunu söyler. Bu sayede diğer cihazlar paket göndermez. )
- Belirlediğin süre boyunca bekle. ( Her cihaz belli bir süreyi belirler. Örneğin bir cihaz 3ms bekler süre dolunca eğer paketi varsa iletir. )
Ring Topoloji: Ring topoloji ise yine eskiden kullanılan bir LAN topolojisidir. Ring topolojisinde sıralı iletim vardır. Ağda bir “Token” sırayla tüm cihazları dolaşır. “Token” i alan cihaz paket gönderme hakkına sahiptir. Eğer gönderecek bir paketi yoksa “Token” diğer cihaza geçer. Eğer gönderecek bir paketi varsa da “Token” in üstüne paketini ekler. Üzerine paket eklenen “Token” ağda yine tüm cihazları dolaşır. Her cihaz pakete bakar ve kendine gelmediğini anladıktan sonra bırakır ve token diğer cihaza geçer. Paketin sahibi “Token” i alır ardından pakete bakar, kendine geldiğini gören cihaz paketi alır, ardından paketin içerisine “Paketi Aldım” gibisinden bir ibare bırakır. “Token” yine tüm cihazları dolaşır. Paketin sahibine gelince, cihaz paketi siler ve paket gönderme sırası artık diğer cihaza geçer. Ring topolojisi 16 mbps hızlara kadar çıkabilmekteydi.
Star Topoloji: Günümüzde hala kullanılan bir LAN topolojisidir. Merkezde bulunan bir ara ağ cihazına bağlanan cihazlar birbirleriyle bu şekilde haberleşir. Eskiden merkezde bulunan cihaz “HUB” cihazlarıydı. Ama “HUB” cihazları 1. katmanda çalışan sadece portuna gelen sinyalleri güçlendiren,”Half-Duplex” yani tek bir iletim hattı olan ve paketin geldiği port haricinde diğer tüm portlara iletim yapan bir cihazdı. Bu sebeple “HUB” kullanımında ağda sürekli olarak “Collision” oluşmaktaydı. “Switch” cihazlarının gelişmesi ve yaygınlaşmasıyla “HUB” cihazlarının yerini aldı. Çünkü “Switch” cihazları hem “Full-Duplex” çalışabiliyordu hem de “CAM( Content Addressable Memory ) yani MAC adresi tablosu tutabiliyordu. Bu sayede iletim sadece hedef cihaza gönderiliyordu. Zamanla, kurumların gelişmesi ağda bulunacak cihaz sayısını da arttırdı. Bu yüzden “Star” topoloji evrimleşti ve “Extended Star Topoloji” adında yeni bir topoloji oluşmuş oldu.
Extended Star Topoloji: Star topolojinin genişletilmiş halidir. Merkezde bulunan tek bir cihaz yerine birden çok cihaz kullanıldığı durumda oluşan topolojidir. Büyük kurumsal ağlarda bu topoloji kullanılır.
WAN Topolojileri:
- Point-to-Point
- Hub and Spoke
- Mesh
Point-to-Point: En basit ve en yaygın kullanılan WAN topolojisidir. İki uç nokta arasında kalıcı bir bağlantıdan oluşur. Örneğin İstanbul ve Ankara’da şubeleri olan bir işletmenin, bu iki şubeyi birbirine bağlaması gibi düşünebiliriz.
Hub and Spoke Topolojisi: Merkezde bulunan ara cihaza, diğer cihazlar bağlanarak birbirleriyle merkezde bulunan cihaz üzerinden haberleşir. Mesh topolojisine göre maliyet olarak daha uygundur. Ancak hata toleransı baz alınacak olursa, bu topolojiye sorunlu bir topoloji diyebiliriz. Çünkü diğer tüm ara cihazlar sadece merkezdeki cihaz üzerinden birbirine bağlanabiliyor. Merkezdeki cihazda oluşacak teknik veya teknik olmayan problemler, ağın işleyişinin durmasına neden olacaktır.
Mesh Topolojisi: Tüm ara cihazların birbirine bağlı olduğu topolojidir. Maliyet açısından “Hub and Spoke Topolojisine” göre biraz daha maliyetlidir. Ancak bu topolojinin hata toleransına karşı korumalı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü cihazlardan birinde veya birkaçında, herhangi bir nedenden dolayı ortaya çıkabilecek teknik veya teknik olmayan problemler olsa dahi, diğer cihazlar da birbirine bağlı olduğu için ağ haberleşmesi işleyişinde herhangi bir problem yaşanmayacaktır..
Sanal ağ topolojileri yaratmak için “Cisco Packet Tracer” programını veya “GNS3” programını kullanabilirsiniz. Programlar hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki bağlantılara göz atabilirsiniz.
https://www.netacad.com/courses/packet-tracer
Bağlantılardan yazdığım son konulara ulaşabilirsiniz…
- Port Mirroring
- CDP ve LLDP
- Cisco IOS Alias Tanımlama
- NTP ( Network Time Protocol )
- Windows Statik IP Yapılandırma
Daha fazla bilgisayar ağları içeriği için takipte kalın…
Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir, fendir.
Mustafa Kemal Atatürk
Bir yanıt bırakın